Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali kararı yenilik doğurucu bir karardır ve bu karar ile birlikte iptal edilen genel kurul kararı geçmişe etkili olarak ortadan kalkmış olur. İptal kararı verilinceye kadar TTK m. 448 ve 449. maddelerde öngörülen ilan, teminat, kararın yürütülmesinin geri bırakılması gibi imkânlar kapsamında kararların iptalinin işlem güvenliği bakımından yaratabileceği sakıncalar da minimuma inmektedir. Bu kapsamda TTK m. 445 uyarınca iptali gereken bir karar karşısında pay sahibinin korunması düşüncesi ön planda olmalı; kanun hükümlerinin yorumunda da pay sahipliği haklarının korunması yönünde bir yorum tercih edilmelidir. Muhalefet koşulu, pay sahibinin iptal davası açma hakkını kullanabilmesi bakımından usuli bir koşuldur.
Anonim şirketlere ilişkin karşılaşılan uyuşmazlıkların büyük bir bölümünü, anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davaları oluşturmaktadır. İptal davası, pay sahipleri, yönetim kurulu ve kararların yerine getirilmesi kişisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri tarafından açabilir. Bu sayım sınırlayıcıdır.
Anonim şirketlerde, genel kurul kararları aleyhine iptal davası açma hakkı, önemli bir bireysel pay sahipliği hakkıdır. TTK m. 446/1-a düzenlemesinde pay sahibinin, iptal davası açabilmesi için toplantıya katılarak karara olumsuz oy vermesi ve bu muhalefetini tutanağa geçirtmesi koşulları aranmıştır.
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptali Davası
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptalinin Sebepleri Nelerdir?
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptal Sebepleri
Türk Ticaret Kanunu MADDE 445:
“(1) 446 ncı maddede belirtilen kişiler, kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine, karar tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açabilirler.”
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptali Davasını Açabilecek Kişiler
Türk Ticaret Kanunu MADDE 446:
“a) Toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten,
b) Toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri,
c) Yönetim kurulu,
d) Kararların yerine getirilmesi, kişisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri, iptal davası açabilir.”
Anonim Şirketlerin Genel Kurul Kararları Nasıl İptal Edilir?
6102 sayılı TTK'nın 445. maddesi uyarınca kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul kararları aleyhine, karar tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açabilir.
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davalarında davalı olarak husumet şirkete yöneltilmektedir.
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali için dava açabilecek kişiler Türk Ticaret Kanunu'nun 446. maddesinde sayılmıştır:
“a) Toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten,
b) Toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmış olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri,
c) Yönetim kurulu,
d) Kararların yerine getirilmesi, kişisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri, iptal davası açabilir.”
TTK'nın 449. maddesi uyarınca genel kurul kararı aleyhine iptal veya butlan davası açıldığı takdirde mahkeme, yönetim kurulu üyelerinin görüşünü aldıktan sonra, dava konusu kararın yürütülmesinin geri bırakılmasına karar verebilir.
Önemle belirtmek gerekir ki anonim şirket genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin usullere uyulmaması, tek başına alınan kararların iptali sonucunu doğurmamaktadır. Alınan kararların kanuna, ana sözleşmeye ve iyi niyet kurallarına aykırı bulunduğunun kanıtlanması gerekmektedir. Çağrıdaki usulsüzlüğün müeyyidesi ise genel kurula katılmayan ortağa kararlara muhalefet şerhi yazdırmadan süresinde dava açma hakkı vermesidir. Çağrıdaki usulsüzlüğe rağmen genel kurula katılan ortağın iptal davası açması için, yine alınan karara karşı oy kullanması ve muhalefetini tutanağa yazdırması gerekmektedir. Aksi halde, ortağın dava açma hakkının olmayacaktır. Mahkemelerce çağrıda usulsüzlük hali nedeniyle genel kurulda alınan kararların kendiliğinden iptal nedeni olarak kabul edilmesi bozma nedeni yapılmaktadır.
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Görevli Mahkeme
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davasında görevli mahkeme, ticaret mahkemeleridir. Ticaret mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde asliye hukuk mahkemeleri, ticaret mahkemesi sıfatı ile bu davalara bakar.
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Yetkili Mahkeme
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davasında genel kurul kararları aleyhine, karar tarihinden itibaren üç ay içinde, şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açabilir.
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Yargılama Usulü
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davalarında 6102 sayılı TTK'nın 1521. maddesi hükmü uyarınca basit yargılama usulü uygulanır.
Anonim Şirket Genel Kurul Kararlarının İptali Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davalarında, şirket ana sözleşmesi, önceki genel kurullara ait tutanaklar, dava konusu yapılan genel kurula ilişkin genel kurul tutanağı, hazirun cetveli, gündem, ortaklara yapılan genel kurul çağrı belgeleri, şirketin ortaklık yapısını gösteren belgeler, yönetim kurulu faaliyet raporu ve denetim kurulu raporunun dosya arasına celbi gerekir. Bilançonun gerçeği yansıtmadığı gibi iptal sebeplerine dayanılması halinde şirketin ticari defter ve kayıtlarının celbi ve üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılması gerekir.
Toplantıda hazır bulunan pay sahibinin genel kurul kararının iptalini isteyebilmesi için karara olumsuz oy verip, muhalefetini tutanağa geçirtmesi gerekmektedir.
Genel kurulun toplantıya çağrılmasına ilişkin usullere uyulmaması, tek başına alınan kararların iptali sonucunu doğurmaz. Ayrıca, alınan kararların kanuna, ana sözleşmeye ve iyi niyet kurallarına aykırı bulunduğunun kanıtlanması gerekmektedir. Çağrıdaki usulsüzlüğün müeyyidesi, genel kurula katılmayan ortağa kararlara muhalefet şerhi yazdırmadan süresinde dava açma hakkı vermesidir. Ancak, çağrıdaki usulsüzlüğe rağmen genel kurula katılan ortağın iptal davası açması için, yine alınan karara karşı oy kullanması ve muhalefetini tutanağa yazdırması gerekmektedir. Aksi halde, ortağın dava açma hakkı olmayacaktır.
İptal davasının 3 ay içinde açılması gerekir.
Genel kurul kararının iptali davası açabilmek için toplantıda hazır bulunup alınan karara olumsuz oy vermek ve bu muhalefetin oylamadan sonra toplantı tutanağına geçirilmesi gerekmektedir
Anonim Şirket Genel Kurulu Kararlarının İptali Davasında Harç ve Yargılama Giderleri
Anonim şirket genel kurul kararlarının iptali davalarında maktu harç alınmaktadır.
